နေပြည်တော်ကို နိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးဗဟိုချက်အသစ်အဖြစ် ၂၁ ရာစုအစောပိုင်းတွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

နေပြည်တော်ကို ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် ပျဉ်းမနားမြို့အနီးရှိ သီးခြားနေရာတစ်ခုတွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ထိုအချိန်က ရန်ကုန်မြို့၏ မြောက်ဘက် မိုင် ၂၀၀ (၃၂၀ ကီလိုမီတာ) အကွာတွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

မြို့တော်ကို ပြောင်းရွှေ့နေရာချထားခြင်းသည် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ အစိုးရရုံးများ၏ သွားလာရလွယ်ကူအဆင်ပြေစေမည့် အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားအား ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၆ ခုနှစ် မတ်လတွင် မြို့တော်အဖြစ် ကြေညာခဲ့သည်။

ဧရာဝတီမြစ်ပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတွင် တည်ရှိပြီး ဒေသတွင်း ဆက်သွယ်ရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှုနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လမ်းကြောင်းများကို အဓိကထား လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

မန္တလေးမြို့တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အများစုနေထိုင်ကြပြီး “မပျက်စီးနိုင်သော မြန်မာပြည်၏နှလုံးသား” ကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ဆိုကြသည်။

အရေးပါသော ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာ့ဗဟိုဌာနတစ်ခုအနေဖြင့် ဘုန်းကြီး‌ကျောင်းအမြောက်အမြား ကိုလည်းတွေ့မြင်နိုင်သည်။

မြစ်ကမ်းအနီး အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ မန္တလေးတောင်သည် ဘုန်းကြီးကျောင်းများ၊ ဘုရားများနှင့် အထိမ်းအမှတ်များ တည်ရှိရာ နေရာဖြစ်သည်။

မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များက ရှေးရိုးကျမ်းစာများဟု မှတ်ယူထားသည့် ဗုဒ္ဓဘာသာကျမ်းစာများကို အဖြူရောင်စကျင်ကျောက်ပြား ၇၂၉ လုံးပေါ်တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး ကျောက်ပြားများကို စေတီငယ်တစ်ခုစီတွင် လေးထောင့်ပုံသဏ္ဍာန်ဖြင့် တပ်ဆင်ထားသည်။

လက်ဖက်ထုပ်ပိုးခြင်း၊ ပိုးထည်ယက်ခြင်း၊ ချက်လုပ်ခြင်းနှင့် ပေါင်းခံခြင်း၊ ကျောက်စိမ်းဖြတ်တောက်ခြင်း၊ ကြေးဝါနှင့် ကြေးနီသွန်းလုပ်ခြင်းနှင့် ရွှေရွက်လုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ကြသည်။

မန္တလေးမှ တောင်ဘက်သို့ ရထားနှင့် လေကြောင်းဖြင့် လည်းကောင်း၊ မြောက်ဘက် မြစ်ကြီးနား နှင့် လားရှိုးမြို့ တို့ကိုလည်းကောင်း ရထားဖြင့် ဆက်သွယ်ထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း၊ ပုဂံ၊ ဧရာဝတီမြစ်၏ လက်ဝဲဘက်ကမ်းနှင့် မန္တလေးမြို့၏ အနောက်တောင်ဘက် မိုင် ၉၀ ခန့် (၁၄၅ ကီလိုမီတာ) အကွာတွင် တည်ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော်ဟောင်းဖြစ်သော ပုဂံသည် ဘုရားဖူးရန် နေရာတစ်ခုဖြစ်ပြီး ရှေးဟောင်း ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုရားကျောင်းများကို ပြန်လည်ပြုပြင် မွမ်းမံထားပါသည်။

၁၉၇၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ငလျင်ကြောင့် အရေးကြီးသော အဆောက်အဦးများ၏ ထက်ဝက်ကျော် ပျက်စီးခဲ့ပြီး အများအပြား ပျက်စီးသွားခဲ့သည်။

ပုဂံ၏ နေရာအနှံ့ရှိ မြင်ကွင်းများသည် ပုံစံအမျိုးမျိုးနှင့် ပေါင်းစပ်ထားသော ပုံစံများကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။

မန္တလေးမြို့၏ အနောက်ဘက် မိုင် ၆၀ (၉၇ ကီလိုမီတာ) ခန့်အကွာ ချင်းတွင်းမြစ်၏ လက်ဝဲဘက်ကမ်းတွင် တည်ရှိသည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းတွင် အဆိုပါမြို့သည် ဂျပန်ဆက်သွယ်ရေးအချက်အချာဖြစ်ခဲ့ပြီး ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှတို့ သိမ်းပိုက်ခံခဲ့ရသည်။

မုံရွာမြို့သည် မူးမြစ်နှင့် ချင်းတွင်းမြစ်များ၏ မြစ်ဆုံအထက် ခြောက်သွေ့ဇုန်တွင် တည်ရှိပြီး၊ စပါး၊ နှမ်း၊ ပြောင်း၊ ပဲ၊ ဂျုံ၊ ချည်တို့ကို အနီးပတ်ဝန်းကျင်တွင် စိုက်ပျိုးကြသည်။

မုံရွာ၏ ထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် အထည်အလိပ်နှင့် သစ်အချောထည်နှင့် ဝါးထုတ်ကုန်များ ပါဝင်သည်။

မုံရွာမြို့အနီးရှိ ကြေးနီတူးဖော်မှုတွင် ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်၌ ကြေးနီသန့်စင်စက်ရုံကို ၁၉၇၆ ခုနှစ်မှ စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။

၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် မုံရွာမြို့၌ ဆေးရုံတစ်ရုံကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

ကျောက်ခင်းလမ်းများ နှင့် မြို့တွင်း မီးရထားလိုင်းများ သွယ်တန်းလျက်ရှိသည်။

ရွှေညောင်နှင့် အင်းလေးကန်၏ မြောက်ဘက် ၄၇၁၂ ပေ (၁၄၃၆ မီတာ) မြင့်သော သာစည်-ကျိုင်းတုံလမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။

ဆေးရုံများ၊ နည်းပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ဆရာအတတ်သင် သင်တန်းကျောင်း၊ ပုဂ္ဂလိက ကန်-ကမ္ဘောဇကောလိပ် (ယခင် ရှမ်းရွာသူကြီးများ၏ ကျောင်း)နှင့် မန္တလေးဝိဇ္ဇာနှင့် သိပ္ပံတက္ကသိုလ်တို့ ပူးပေါင်းထားသည့် တောင်ကြီးကောလိပ်တို့ ပါဝင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း ပခုက္ကူမြို့သည် ချင်းတွင်းမြစ်နှင့် ဧရာဝတီမြစ်အောက်ဘက်တွင် တည်ရှိသည်။

ကုန်သွယ်မှုဗဟိုချက်ဖြစ်သောကြောင့် သစ်နှင့်ထန်းသကြားများကို ရောင်းဝယ်ကြပြီး မြစ်အောက်ပိုင်း ချင်းတွင်းမြစ်ကြောင်းလမ်းကြောင်း၏ အဓိကနေရာဖြစ်သည်။

၎င်းတွင် လေယာဉ်ကွင်းတစ်ခုနှင့် ဒီဇယ်လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ ရှိသည်။

ပခုက္ကူမြို့အရှေ့ဘက် ဧရိယာသည် ကျောက်စရစ်ခဲနှင့် သဲသောင်များဖြင့် ထူထပ်သော ခြောက်သွေ့ဇုန်၏ လက္ခဏာရပ်ဖြစ်သည်။

မြေပဲ၊ ပြောင်းဆန်နှင့် နှမ်းတို့သည် အဓိက သီးနှံများဖြစ်သည်။

မြစ်ဝှမ်းဒေသများတွင် သကြားကို ထန်းလျက်မှ ထုတ်လုပ်သည်။

စပါး၊ ကုလားပဲ၊ ဆေးရွက်ကြီး၊ ပြောင်း (ပြောင်း) တို့ကိုလည်း စပါးခွံအတွက် အဓိက စိုက်ပျိုးကြပြီး၊ အနောက်ဘက် သစ်တောများ သည် ကျွန်းပင်များ ထွက်သည်။

ရေနံမြေသည် မြို့တောင်ဘက်တွင်ရှိသည်။

မော်လမြိုင်မြို့၊ မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်း၊ သံလွင်မြစ်ဝအနီး မုတ္တမကွေ့တွင် အရေးကြီးသော ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

မော်လမြိုင်သည် ရန္တပိုစာချုပ် (၁၈၂၆) မှ ၁၈၅၂ ခုနှစ် ပဲခူးကို သိမ်းပိုက်ချိန်အထိ အင်္ဂလိပ်မြန်မာပြည်၏ အဓိကမြို့တစ်မြို့ဖြစ်သည်။

မွန်လူဦးရေ အများအပြားနေထိုင်ကြသည်။

မော်လမြိုင်မှ မုတ္တမသို့ ပြေးဆွဲသည့် ရထားလမ်းသည် ရန်ကုန်သို့ ပို့ဆောင်ရန် လမ်းကြောင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

အခြားရထားလမ်းသည် မော်လမြိုင်မှ စတင်ကာ တောင်ဘက်တွင် ရေးမြို့၌ အဆုံးသတ်သည်။

မော်လမြိုင်ကောလိပ်သည် ရန်ကုန်ဝိဇ္ဇာနှင့် သိပ္ပံတက္ကသိုလ်နှင့် ချိတ်ဆက်ထားသည်။

ပြည်နယ် ဆရာ-ဆရာမ လေ့ကျင့်ရေး ကောလိပ်နှင့် ဆေးရုံ ကြီးတစ်ခုလည်း ရှိသည်။

မေမြို့ဟုလည်း ခေါ်တွင်သည်။

အမြင့်ပေ 3,450 (1,050 မီတာ) ခန့်မြင့်သော ချိုင့်ဝှမ်းတစ်ခု၏ ခေါင်းရင်းတွင် တည်ရှိသည်။

မြို့ကို ယူကလစ်၊ ငွေရောင် ဝက်သစ်ချ၊ ထင်းရှူးပင်များဖြင့် စီတန်းထားသော ကျယ်ပြန့်သော လမ်းများကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။

မေမြို့သည် မန္တလေးမှ ကားလမ်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ ရန်ကုန်မှ ရထားလမ်းနှင့် လေကြောင်းဖြင့်လည်းကောင်း ရောက်ရှိသည်။

အနောက်ဘက်တွင် ဧရာဝတီမြစ်နှင့် အရှေ့ဘက်တွင် ပဲခူးတောင်တန်းများကြား မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ခြောက်သွေ့ဇုန်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။

ယင်းဧရိယာသည် ရံဖန်ရံခါ ငလျင်လှုပ်ခြင်းများကို ကြုံတွေ့ရတတ်ပါသည်။

အဆိုပါဒေသသည် မုတ်သုံမိုးနှင့် မိုးခေါင်ရေရှားမှုဒဏ်ကြောင့် စပါးနှင့် နှမ်း၊ မြေပဲနှင့် ဆေးရွက်ကြီး စိုက်ပျိုးနိုင်စေရန် ဆည်မြောင်းစီမံကိန်းများ ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။

ပဲခူးရိုးမတောင်တန်းများတွင် အဖိုးတန် သစ်တောကြိုးဝိုင်းများရှိသည်။

ယင်းဧရိယာသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ သမိုင်းဝင် ဆည်မြောင်းစနစ်သုံးခုအနက် တစ်ခုဖြစ်သည့်နေရာဖြစ်ပြီး ခေတ်မီရေသွင်းလုပ်ငန်းများလည်း ရှိသည်။

နှမ်း၊ ပြောင်း၊ ကုလားပဲ၊ မြေပဲနှင့် အခြားသီးနှံများကို ရေသွင်းမစိုက်သော မြေနိမ့်ပိုင်းများတွင် စိုက်ပျိုးကြသည်။

ငါးဖမ်းခြင်းသည် အရေးကြီးသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းဖြစ်သည်။

ရွှံ့မီးတောင်များတွင် ရေနံများရှိပြီး ဒီဇယ်လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံတည်ရှိရာ မင်းဘူးကိုဖြတ်ကာ တောင်ကုန်းများပေါ်တွင် သေးငယ်သော ရေနံမြေများကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။

မြိတ်ကျွန်းစုသည် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ဘက်စွန်း တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်းမှ ကပ္ပလီပင်လယ်တွင်တည်ရှိပြီး ကျွန်းပေါင်း ၂၀၀ ကျော် ပါဝင်သည်။

ကျွန်းစုသည် မြောက်ဘက်ရှိ မလီကျွန်း (ထားဝယ်ကျွန်း) မှ စတင်ကာ မြန်မာနိုင်ငံ တောင်ပိုင်း ကန့်သတ်ချက်ထက် ကျော်လွန်သည်။

တောင်တန်းများ နှင့် တောတောင်များဖုံးလွှမ်းနေသည့် ကျွန်းစုများ၏ ရှုခင်းအလှကြောင့် လူသိများသည်။

ကျွန်း၏အဓိကနေထိုင်သူမှာ စလုံလူမျိုးများဖြစ်သည်။

သံဖြူနှင့် အဖြိုက်နက်ကို အချို့ကျွန်းများတွင် တူးဖော်ကြပြီး ရှေးကျသော ပုလဲငါးဖမ်းလုပ်ငန်းတစ်ခုရှိသည်။

အခြားထုတ်ကုန်များတွင် စားသုံးနိုင်သော ငှက်သိုက်များနှင့် ပင်လယ်သခွားသီးများ ပါဝင်သည်။